Advies 9: Kopen bij startups

Op 9 april 2019 vroeg Vlaams minister van Economie en Innovatie Philippe Muyters VARIO om advies bij de conceptnota aan de Vlaamse Regering ‘Kopen bij start-ups’. VARIO schaart zich achter de 3 maatregelen in de conceptnota voor de creatie van een level playing field voor jonge innovatieve bedrijven, mits ook randvoorwaarden in acht worden genomen die het ambitieniveau en de impact van innovatief aanbesteden in Vlaanderen moeten verhogen.

Ten eerste aan de aanbodzijde, dient de focus te worden verbreed naar een open ecosysteem-benadering met een diversiteit aan innovatie-actoren. Er dient naast de innovatieve jonge bedrijven (startups en scale-ups) voldoende aandacht te gaan naar de inclusie van de meer mature innovatieve ondernemingen. Innovaties hebben over het algemeen meer kans om door te breken in innovatiesystemen die effectieve symbioses stimuleren tussen jongere en oudere bedrijven. Een open ecosysteem-benadering impliceert bovendien dat men in initiatieven ter stimulering van het aantal innovatieve aanbestedingen het belang van internationale openheid niet uit het oog verliest. Daarom maakt de Vlaamse overheid van het creëren van een "belangrijke thuismarkt voor jonge Vlaamse ‘schaalbare’ bedrijven" beter GEEN prioritaire beleidsdoelstelling. Vlaanderen moet zich, te midden van de terugkeer van protectionisme in het globale handelsverkeer, hoeden voor een dergelijke reflex. Dat Vlaamse ‘schaalbare’ bedrijven maximaal kunnen blijven meedingen in innovatieve aanbestedingen in het buitenland, is belangrijker dan de ondersteuning van de Vlaamse thuismarkt. Als kleine, open economie is Vlaanderen voor zijn welvaart immers sterk afhankelijk van de export. Omgekeerd, kunnen buitenlandse ondernemingen het lokale ecosysteem verrijken en tevens het innovatief aanbod aan producten en diensten voor de overheid versterken.

Ten tweede, aan de vraagzijde, wordt er in Vlaanderen door de publieke actoren op de verschillende beleidsniveaus jaarlijks 30 tot 40 miljard aan overheidsaankopen besteed. Om de impact van dergelijke overheidsaankopen te verhogen d.m.v. innovatief aanbesteden, is er nood aan een integrale governance-aanpak met voldoende kritische massa, slimme KPI’s en een innovatie-stimulerende wetgeving en algemene attitude. Deze aanpak moet op een meer systematische manier innovatie als aankoopcriterium bij een breder spectrum aan beleidsdomeinen en andere overheidsactoren stimuleren. Het project ‘Kopen bij start-ups’ dient hierin te worden geïntegreerd. VARIO schuift Finland naar voor als best practice met een geïntegreerd governance-model, op dit moment het best scorende Europese land in innovatief aanbesteden.