Advies 38: Opportuniteiten en noden voor de Vlaamse defensie-industrie en -innovatie
Op 22 april 2024 ontving VARIO een vraag om advies van voormalig Vlaams minister van innovatie Jo Brouns bij de opportuniteiten en noden voor een brede Vlaamse defensie-industrie en -innovatie. Ondertussen heeft de nieuwe legislatuur zijn aanvang genomen. In het Vlaams Regeerakkoord 2024-2029 wordt voor de eerste keer defensie als een strategische sector opgenomen. VARIO vindt dat het engagement in het Vlaamse Regeerakkoord nu snel moet leiden tot een duidelijk, consistent en stimulerend beleidskader voor defensie-industrie en -innovatie. Daarbij moeten een aantal barrières weggewerkt worden en elementen gefaciliteerd worden.
Neem contact op met:
Vraag om advies
Op 22 april 2024 ontving VARIO een vraag om advies van voormalig Vlaams minister van innovatie Jo Brouns bij de opportuniteiten en noden voor een brede Vlaamse defensie-industrie en -innovatie. Hij argumenteert “De geopolitieke realiteit heeft de voorbije jaren een ommezwaai gekend. Tegelijkertijd zagen we een toename in het aantal initiatieven op federaal, Europees en internationaal niveau met betrekking tot de veiligheids- en defensie-industrie en -innovatie. Deze ontwikkelingen zijn ook van belang voor Vlaanderen, gezien de raakvlakken en overlap van dit alles met Vlaamse (economische) belangen en sterktes”. Daarom vraagt de minister advies over onderstaande elementen:
- Een analyse van de (wijzigende) beleidskaders in het Waalse Gewest, de NAVO, de Europese Unie en haar lidstaten, de ons omringende landen.
- De opportuniteiten voor en noden van de Vlaamse industrie en kennisinstellingen in de veiligheids- en defensiethematiek.
- Waar zijn we sterk in?
- Waar kunnen we sterk in zijn?
- Wat is beleidshalve nodig om dit te realiseren en/of versterken?
- Hoe kunnen Vlaamse stakeholders maximaal participeren in supranationale initiatieven en welke rol kan de Vlaamse overheid hierin spelen (wijze en instrumenten)?
- Een mapping van de Vlaamse stakeholders met een potentieel in de Vlaamse veiligheids- en defensie-initiatieven en van de strategische sectoren en/of domeinen.
De minister verwachtte het advies tegen eind oktober. Het was nl. de bedoeling dat in de volgende legislatuur op basis van dit advies de nodige beleidsmaatregelen genomen en beleidskaders ontwikkeld zouden worden om in te spelen op de verschillende initiatieven, een strategische visie uit te werken die de weerbaarheid van Vlaanderen verhoogt en de hoogtechnologische economie van Vlaanderen verder versterken en profileren op het internationale toneel.
30 september 2024 - Nieuwe Vlaamse Regering: Vlaams Regeerakkoord 2024-2029
Ondertussen heeft de nieuwe legislatuur zijn aanvang genomen. In het Vlaams Regeerakkoord 2024-2029 wordt voor de eerste keer defensie als een strategische sector opgenomen: “Alsook is het noodzakelijk om onze strategische onafhankelijkheid inzake belangrijke technologieën, sectoren en cruciale grondstoffen te verhogen zoals bijvoorbeeld de chipindustrie, onze havens en de defensie-industrie”. Daarbij wordt er in het Vlaams Regeerakkoord meer in detail ingegaan op deelname aan supranationale initiatieven, interfederale samenwerking en de Omzendbrief Muyters.
Daaraan gelinkt, en belangrijk voor defensie, is een passage in het regeerakkoord m.b.t. een performante controle op strategische goederen: “Het referentiekader voor exportcontrole is Europees”. Tevens worden internationale opportuniteiten en toegang tot (groei) kapitaal aangehaald.
VARIO-advies en analyserapport deel I
Met het oog op de beleidsnota ‘Economie, Wetenschap, Innovatie en Industrie’ 2024-2029 besliste VARIO om zijn advies tijdig aan de nieuwe minister voor Economie, Innovatie en Industrie Matthias Diependaele te bezorgen. Het analyserapport waarop VARIO zijn aanbevelingen steunt, wordt daarom in twee delen aangeleverd.
- Analyserapport Deel I focust op de opportuniteiten en noden voor de Vlaamse defensie-industrie en -innovatie en wordt samen met voorliggend advies gebundeld.
- Analyserapport Deel II omvat de beleidskaders en de mapping van het ecosysteem en zal gepubliceerd worden tegen eind 2024.
Aanbevelingen
Op basis van de resultaten van de SWOT-analyse en een analyse van de omzendbrief Muyters, samen met de bevindingen uit de analyse van de beleidsdocumenten en het ecosysteem (VARIO-advies Deel II, eind 2024) formuleert VARIO een aantal aanbevelingen.
Aanbeveling 1: Walk the talk - het signaal uit het Vlaams Regeerakkoord moet gevolgd worden door een duidelijk, consistent en stimulerend beleidskader voor defensie-industrie en -innovatie
Aanbeveling 2: Versterk de communicatie met en de inspraak bij het Ministerie van Defensie en het ruimere federale niveau
Aanbeveling 3: Faciliteer netwerken, partnerships en toegang tot (internationale) consortia
Aanbeveling 4: Faciliteer O&O&I in de veiligheids- en defensiesector
- Aanbeveling 4.1: Na versoepeling in 2018 is het nu tijd voor een nieuwe stap: laat de restricties uit de Omzendbrief Muyters los
- Aanbeveling 4.2: Stel Vlaams steuninstrumentarium voor O&O&I open en werk barrières weg
- Aanbeveling 4.3: Begeleid en faciliteer geïnteresseerde kennisinstellingen in hun toegang tot defensie O&O&I
Aanbeveling 5: Zorg voor een export level-playing field op Europees niveau
- Aanbeveling 5.1: Hanteer voor de Vlaamse export een Europees referentiekader
- Aanbeveling 5.2: Zorg voor efficiëntie winsten bij exportcontrole – doorlooptijd export machtiging
Aanbeveling 6: Faciliteer toegang tot en samenwerking met het Ministerie van Defensie
- Aanbeveling 6.1: Ondersteun bedrijven en kennisinstellingen bij het toegang krijgen tot het Ministerie van Defensie en maak onze Vlaamse troeven kenbaar
- Aanbeveling 6.2: Faciliteer kennisinstellingen en bedrijven bij het bekomen van een veiligheidsmachtiging
Aanbeveling 7: Doe een grondige analyse van de financierings-/investeringsnoden en neem actie om de obstakels weg te werken