Colloquium 2022
Op donderdag 17 november 2022 vond het jaarlijkse VARIO colloquium plaats rond het thema 'Transformatief Innovatiebeleid'. Je kan het hieronder integraal herbekijken.
Het colloquium opende met een interview met de voogdijminister en voorzitter van VARIO. Voor minister Jo Brouns gaat Transformatief Innovatiebeleid over werken aan gemeenschappelijke, onderbouwde toekomstvisies en acties om uitdagingen aan te pakken, in samenwerking met een brede reeks van stakeholders uit de samenleving. Het gaat over verbindingen leggen tussen verschillende beleidsdomeinen wat hij alvast tracht te doen voor economie, innovatie, werk en landbouw. Lieven Danneels, VARIO voorzitter, verwees naar het eerdere werk van VARIO rond de SDGs en een juiste beleidsmix tussen vrije en thematische steun voor O&O, en hoe VARIO met dit adviestraject nog een stapje verder wil gaan en bekijken wat ons innovatiebeleid nog ontbreekt om transities te versnellen, zonder onze Vlaamse sterkte van bottom-up steun te hypothekeren.
Prof. Sylvia Schwaag Serger (LinkedIn) heeft meteen de toon gezet. De sleutelrol voor wetenschap en innovatie bij transities stelt hoge verwachtingen aan het innovatiebeleid. Dat beleid is vandaag vooral gericht op het verdelen van projectsubsidies eerder dan het aanjagen van transformatie door marktcreatie, regelgeving, wetgeving of het wegwerken van conflicterend beleid. De horizontale beleidscoördinatie loopt mank en het betrekken van stakeholders zoals we dat vandaag kennen is nog ver verwijderd van het opnemen van een collectieve verantwoordelijkheid voor transformatie. De grootste uitdaging zal zijn om ‘verantwoording’ – essentieel voor onze democratie maar tijdrovend - te verzoenen met de nodige wendbaarheid en snelheid. Een duidelijk appel aan sterk leiderschap.
Evaluatie van transitiebeleid staat nog in de kinderschoenen. Bas ter Weel (LinkedIn) heeft ons inzicht gegeven in welke kaders en methoden daarbij opportuun kunnen zijn. We moeten vooral durven experimenteren om te leren wat echt werkt. En dus is het cruciaal om evaluatie ex ante te voorzien in het transformatief innovatiebeleid.
Prof. Anne-Mieke Vandamme (LinkedIn) brak een lans voor transdisciplinaire onderwijs- en onderzoeksprogramma’s, waarin co-creatie voorop staat om oplossingen te zoeken voor maatschappelijke problemen. Dat is nodig om studenten voor te bereiden op hun taak als toekomstige ‘changemakers’.
Ann Mettler (LinkedIn) vraagt ons te focussen op de Green Premiums. Heel wat technologieën bestaan al, maar moeten worden opgeschaald om hun kost te verlagen. Dat is het opzet van Breakthrough Energy. QPinch is daar een mooi voorbeeld van. Het bedrijf ontstond bottom-up, uit een idee van Wouter Ducheyne, CEO Qpinch (LinkedIn), die met steun uit het VLAIO-&O-kanaal zijn technologie kon demonstreren. De ecologiepremie+ van VLAIO hielp de eerste klant over de streep te trekken. Dit illustreert waarom we de vrije bottom-up steun absoluut moeten blijven koesteren. Lieven Danneels verwees in dit verband al naar ons advies ‘visie op een goede beleidsmix tussen vrije en thematische steun voor O&O in Vlaanderen’, waar we vragen niet zomaar middelen te verschuiven ten koste van de bottom-up steun.
Ann Mettler had het ook over het raakvlak tussen digitaal en duurzaam als een enorme motor voor innovatie en hoe we daarmee de kracht van Europa kunnen uitspelen. Ons continent heeft de digitalisering van de consumentenmarkten compleet gemist, maar in de digitale industriële markten liggen reële kansen. Denken we aan energie, de maakindustrie, mobiliteit, gezondheidszorg … Dat is de ambitie van de nieuwe speerpuntcluster Medvia, zoals Ann Van Gysel, CEO MEDVIA (LinkedIn) zo mooi heeft geschetst: door de convergentie van medische biotechnologie, medische technologie en digitale technologie alle patiënten in België en in het buitenland toegang geven tot de nieuwste healthcare oplossingen ontwikkeld in Vlaanderen.
Omdat transities meer dan ooit bruggen bouwen tussen beleidsdomeinen, moet ook het innovatiebeleid innoveren. VARIO is al langer vragende partij voor een meer transversaal innovatiebeleid, denk maar aan onze campagne ‘9 ministers van innovatie’.
Tijdens twee intense uren kregen we antwoorden en oplossingen, maar nog meer nieuwe vragen en uitdagingen. Complexiteit en onzekerheid horen duidelijk bij de overgang van oude naar nieuwe systemen.
